Botulisme in de polder

Vorige en deze week geen mogelijkheid om een telling te doen. Drie weken geleden meldde ik dat er een aantal dode vogels lagen in de Veerpolder. Dat bericht is onder andere opgepikt door een mede-vogelaar en die heeft de gemeente ingeschakeld om poolshoogte te nemen. Het bleek een stuk ernstiger te zijn dan we vermoedden.

Dode eend, 3 weken terug in de Veerpolder.

Een rondje varen langs de oevers door medewerkers van gemeente Teylingen leverde meer dan 100 dode Wintertalingen op en een paar nog levende dieren. Vanaf de paden waren er maar een paar te zien. Het bleek te gaan om botulisme.

Botulisme wordt veroorzaakt door de gifstof die uitgescheiden wordt door een bacterie, Clostridium botulinum. Bij mensen komt botulisme gelukkig weinig voor (Informatie RIVM). Bij watervogels is het echter wel veel voorkomend. 

De bacterie zit in de bodem en vormt meestal geen gevaar. Alleen onder zuurstofarme omstandigheden kan de bacterie zich vermenigvuldigen en gezonde vogels zijn normaliter bestand tegen de binnen gekregen bacteriën. Gaat een vogel met C. botulinum in het verteringsstelsel door en is het wat warmer weer, dan kunnen de bacterie en de uitgescheiden toxines in razend tempo toenemen. Via het eten van larven van insecten die van de dode vogel eten, worden andere vogels besmet. Ook die vogels gaan dood en zolang het warm weer is en het water niet voorzien wordt van meer zuurstof, kan dit cirkeltje een hele tijd doorgaan (Informatie WUR).

Dode Wintertaling, Veerpolder.

Ik ben in de voorgaande jaren vaker dode vogels tegen gekomen aan het einde van de zomer. Dat het om zulke grote aantallen, met name, Wintertalingen kon gaan, had ik niet gedacht. Dat juist deze eendjes zo'n last hebben van de gifstoffen heeft ongetwijfeld te maken met het kleine formaat. Daarnaast heeft de Veerpolder alles wat nodig is om botulisme en kans te geven: ondiep, stilstaand water dat snel opwarmt en nauwelijks ververst wordt, waardoor er geen zuurstof ingemengd wordt.

Inmiddels zijn de dode vogels geruimd en ik begreep dat de betrokken partijen (gemeente, beheerder en waterschap) om tafel gaan zitten om te kijken hoe dit in het vervolg voorkomen kan worden. Rest mij om Lex te bedanken voor het ondernemen van actie. Fijn dat je dat gedaan hebt!

Zo willen we ze zien.