Hoe staat het met de vogeldiversiteit?

Met bijna geen open water, was het vanochtend rustig qua vogels. Bergeenden en Grauwe Ganzen waren het meest vertegenwoordigd, zowel in de Veer- als in de Hennepoelpolder.

Bergeenden zaten er nog wel vanochtend.

Het weinige telwerk gaf me de tijd om rustig na te denken over de vogeldiversiteit in de polders. De afgelopen jaren heb ik de indruk dat die langzaam achteruit gaat, maar is dat ook hard te maken? 

Pimpelmezen in de Lisdodde.

Hoe meet je dat eigenlijk, de diversiteit? Dat is afhankelijk van welke definitie je gebruikt. Er zijn verschillende, maar meestal wordt gekeken naar èn het aantal soorten èn de verspreiding van de individuen over die soorten. Een maat die je daarvoor kunt gebruiken is de Simpsons Index of Diversity (1-D), die de kans berekent dat 2 willekeurig gekozen exemplaren tot verschillende soorten behoren.

De waarde van deze index varieert tussen 0 en 1. Hoe dichter bij 1, hoe hoger de diversiteit. Als het aantal soorten toeneemt, stijgt de index, maar als de bijdrage van één soort aan het totaal toeneemt, daalt de index.

Wintertalingen in een laatste stukje open water.

Om een beeld te krijgen van het verloop van de vogeldiversiteit de afgelopen 12 jaar (2009-2020) heb ik de Simpsons Index of Diversity berekend. Omdat het aantal tellingen in een jaar niet altijd gelijk is, heb ik gerekend met het maximaal aantal exemplaren van een soort in één telling. 

Het aantal waargenomen soorten is in deze periode in de Veerpolder redelijk stabiel, tussen de 80 en de 90 per jaar. De aantallen variëren tussen de 350 en 450 gemiddeld per telling. Wel is de bijdrage van de ganzen aan het totaal aantal vogels sterk toegenomen. In 2009 was 2,8% van de getelde vogels een Grauwe Gans, in 2020 was dat opgelopen tot 19,7%. De verwachting was dus dat de diversiteit zou zijn afgenomen. Dat blijkt inderdaad het geval.

Verloop Simpsons Diversiteitsindex in de Veerpolder
per jaar (2009-2020).

Voor de Hennepoelpolder geldt dat het aantal soorten dat per jaar wordt waargenomen langzaam stijgt. De afgelopen 4 jaar waren de soortenrijkste jaren. Het gemiddelde aantal vogels per telling ligt al jaren rond de 300. Ook hier nam het percentage Grauwe Ganzen drastisch toe, van 0,6% in 2009 tot 19,4% in 2020. De daling van de diversiteitsindex is in de Hennepoelpolder groter dan in de Veerpolder.

Verloop Simpsons Diversiteitsindex in de Hennepoelpolder 
per jaar (2009-2020).

Wat je precies kunt zeggen op basis van deze getallen, weet ik niet zo goed. De diversiteit gaat omlaag en de toename van het aantal ganzen lijkt daar de voornaamste reden voor, dat lijkt me duidelijk. Of een index van 0,85 alsnog hoog is of niet, dat weet ik niet. De komende tijd ga ik daar eens goed over nadenken.

Zwarte Kraai