Het 'verwateren' van de Hennepoelpolder

Ik maak me al een tijdje zorgen over de ontwikkeling van de Hennepoelpolder. Sinds de start van mijn tellingen in 2008 is veel riet en land verdwenen. Keek je ooit aan de noordoostkant via een brede sloot naar de zuidwestkant, nu is het een grote plas water. Maar hoeveel land is er nu precies verdwenen? Luchtopnames gevonden op het web laten het duidelijk zien. Tussen 27 april 2008 (Google Maps) en 2014 (Mapquest) is heel veel verdwenen:

En wat is het effect hiervan dan op de vogels? Wat ik in ieder geval kan zeggen is dat in dezelfde periode de ganzen net zo hard zijn toegenomen als het land is afgenomen. En die ganzen hebben een versterkend effect gehad op het verdwijnen van het riet. Overal vind je tegenwoordig ganzennesten en zwemmen/lopen de ganzen de rietkragen kapot.

Toename van Grauwe en Canadese Gans in de Hennepoelpolder.

Een andere soort die momenteel profiteert is de Kokmeeuw sinds 2014 is een broedkolonie aanwezig aan de uiteinden van de (voormalige) rietkragen. Begon het met enkele nesten, dit jaar zijn het er naar schatting zo'n 100-110. Al die dicht op elkaar geplaatste nesten belemmeren het teruggroeien van het riet.

Toename Kokmeeuw in de Hennepoelpolder.

Naast de invloed van deze vogels op het riet, heeft ook de waterstand invloed. Vrijwel het hele jaar staat het water hoog, waardoor kanten afkalven en het riet minder stevig in de grond staat. Opvallend is - en dat bevestigt m.i. de invloed van de waterstand - dat het riet dat zich op drogere grond bevindt, zich wel uitbreidt. Dit is onder andere te zien langs het pad aan de noord-noordwestkant en de westkant van de Veerpolder. Ook op internet kan ik voorbeelden vinden van de regeneratie van riet door het omlaag brengen van het waterpeil (lees bv. dit document van het Kennisnetwerk OBN). Drooglegging voor meerdere jaren, is dat een mogelijkheid in de Hennepoelpolder?

En dan de vogels die nadeel ondervinden van het afnemende rietareaal. Dat zijn in eerste instantie natuurlijk de rietvogels. Het duidelijkst is het effect op de Blauwborst.

Afname Blauwborst in de Hennepoelpolder.

Tot en met 2013 zat deze mooie vogel 7 tot 10 aaneengesloten weken lang in de tellingen (2010 was een tussenjaar zonder Blauwborsten), met meerdere zingende mannetjes. Van 2014 tot en met nu is dat afgenomen tot slechts 1 telling per jaar, van 1 exemplaar. De meldingen op waarneming.nl laten hetzelfde zien.

Andere vogels die nadeel ondervinden zijn de rallen. Op het eerste gezicht is het daarom vreemd dat het aantal tellingen met Waterrallen sterk is toegenomen sinds 2014. Het gaat hierbij echter om een aanzienlijk aantal zichtwaarnemingen. Doordat de rietkragen minder dicht zijn geworden, zijn dit soort waarnemingen een stuk gemakkelijker geworden. Ik vermoed dan ook dat niet zozeer het aantal Waterrallen is toegenomen, maar het aantal plaatsen waar je ze kunt zien.

Tot nog toe blijkt het effect op de Rietzanger en de Kleine Karekiet nog niet duidelijk uit de cijfers. Beide vogels schommelen, maar nemen nog niet sterk in aantal of telmomenten af.

Ontwikkelingen Rietzanger en Kleine Karekiet in de Hennepoelpolder.

Wel opvallend is dat dit jaar voor het eerst sinds de start van de tellingen de eerste meldingen van beide vogels uit de Veerpolder kwamen. Voorgaande jaren werden de territoria in de Veerpolder pas enkele weken na die in de Hennepoelpolder bezet. Ervan uitgaande dat de beste territoria als eerste bezet worden, duidt dit op een verschuiving en een afname van de kwaliteit van de rietkragen in de Hennepoelpolder.

Als vogelaar vind ik het heel jammer dat de Hennepoelpolder langzaam dreigt te veranderen in een grote waterplas. Hopelijk is het tij nog te keren en kan dit mooie gebied een plek blijven waar rietvogels en rallen terecht kunnen. Een unieke polder op een unieke plek.